دوهفته‌نامه نبض، ۲۷ آذر ۱۳۹۴‎‎

این هفته با حقوق بشر در ایران

آزادی بیان

۱۹ آذر، دادگاه عدالت اروپا رأی داد که محمد سرافراز، رییس سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی و حمیدرضا عمادی، سردبیر ارشد پرس تی‌وی در فهرست تحریم ناقضان حقوق بشر باقی بمانند. این دو مقام ایرانی با صرف بودجه هنگفت برای حذف نام‌شان از این فهرست به دادگاه عدالت اروپا شکایت کرده بودند، اما در نهایت و با کمک شواهد قانونی ارائه شده توسط سازمان عدالت برای ایران به دادگاه، حکم بر ابقای نام‌شان در فهرست ناقضان حقوق بشر صادر شد. دلیل قرار گرفتن نام این افراد در فهرست ناقضان حقوق بشر جامعه اروپا پخش اعترافات اجباری زندانیان عقیدتی-سیاسی در رسانه‌های تحت مدیریت آنان بوده است.

حمیدرضا عمادی و محمد سرافرازحمیدرضا عمادی و محمد سرافراز (منبع: عدالت برای ایران)

۲۴ آذر، سازمان گزارشگران بدون مرز ایران را در رتبه سوم زندانی کردن روزنامه‌نگاران در جهان قرار داد.

آزادی دسترسی به اطلاعات

وب‌سایت ایندکس جهانی داده آزاد ایران را در رتبه ۱۷۷ قرار داده، میزان آزادی داده در کشور را تنها ۷٪ برآورد کرده است. آزادی دسترسی به اطلاعات موجب تشویق مسئولیت‌پذیری مقامات و شفافیت عملکرد حکومت می‌شود. حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران، سال گذشته قانون دسترسی آزاد به اطلاعات در کشور را امضاء و برای اجرا به نهادهای تحت مدیریت خود ابلاغ کرد. نهاد‌های تحت نظارت رهبری از این قانون مستثنی خواهند بود.

بازداشت خودسرانه

۲۴ آذر، الهه سروش نیا و روزبه گیلاسیان در شهر گرگان بازداشت شدند. هنوز دلیل بازداشت این دو نویسنده مشخص نشده.

۲۷ آذر نیز خانواده محمدرضا حاج رستم بگلو، شاعر، خبر از بازداشت و انتقال او به مکانی نامعلوم دادند.

حقوق اقلیت‌ها

۱۸ آذر، منابع حقوق بشری خبر دادند که هشت شهروند عرب خوزستانی به اتهام محاربه تفهیم اتهام شده‌اند. اتهام محاربه در ایران می‌تواند با مجازات اعدام همراه شود. بازداشت این افراد در پی تیراندازی در مراسمی در شهر دزفول رخ داده. نبض‌ایران گزارشی را از یکی از کاربران خود پیرامون وضعیت بازداشت و رسیدگی به پرونده بازداشتیان دریافت کرده. ظاهرا، اعترافاتی از این افراد در شبکه پرس‌ تی‌وی به نمایش گذاشته شده. پخش اعترافات زندانیان از تلویزیون پیش از محاکمه و محکومیت‌شان در دادگاه در ایران سابقه دارد و معمولا با انتقاد کنشگران حقوق بشری روبرو می‌شود.

انتخابات

۲۶ آذر آغاز ثبت‌نام رسمی کاندیداهای انتخابات مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان رهبری رقم خورد. پیش از آن، احمد شهید گزارشگر ویژه سازمان ملل در مورد وضعیت حقوق بشر در ایران از مقامات در کشور خواست تا از دستگیری، محاکمه و آزاد و اذیت خبرنگاران در کشور ممانعت کرده، فضای امنی را برای آزادی بیان ایجاد کنند.

۱۶ آذر ماه، حسن روحانی، رئیس جمهوری نیز بار دیگر بر نقش نظارتی شورای نگهبان تأکید کرد. شورای نگهبان که طبق قانون اساسی می‌بایست نظارت بر سلامت انتخابات را بر عهده داشته باشد، وظیفه تعیین صلاحیت کاندیداها را نیز برای خود قائل است. بدین ترتیب، کاندیداهای منتقد از رقابت انتخاباتی کنار گذاشته می‌شوند. حسن روحانی خواهان حذف نظارت استصوابی توسط شورای نگهبان است.

حقوق زندانی

۱۶ آذر، ابوالفضل ابوترابی، عضو کمیسیون قضائی مجلس، پیرامون اعتصاب غذای محمود بهشتی لنگرودی گفت در قانون چیزی به نام اعتصاب غذا پیشبینی نشده. محمود بهشتی لنگرودی نایب رئیس پیشین انجمن صنفی معلمان کشور است که به دلیل فعالیت‌های صنفی به ۹ سال زندان محکوم شده. وی در اعتراض به این حکم و روند دادرسی دست به اعتصاب غذا زده است. ابوترابی دستگاه قضا در کشور را مستقل دانسته و گفت رأی دادگاه با فشار و اعتصاب غذا عوض نمی‌شود.

حقوق دانشجو

۱۶ آذر و به مناسبت روز دانشجو در ایران کاربران تویتر با استفاده از هشتگ #روزدانشجو، به یادآوری وضعیت کنشگران دانشجوئی در کشور پرداختند. برخی از نام‌های برده شده عبارتند از: ضیا نبوی، بهاره هدایت و یاشار دارالشفا. همچنین رادیو زمانه در مقاله‌ای به وضعیت دلارام صادق‌زاده، دانشجوی بهائی پرداخت. صادق‌زاده، دانشجوی کارشناسی ارشد رشته روانشناسی تربیتی در دانشگاه شهید بهشتی به دلیل بهائی بودن و با وجود نمرات بسیار بالا از ادامه تحصیل منع شده.

۲۶ آذر، هرانا خبر داد که بهمن رحیمی، زندانی عقیدتی زندان رجایی شهر، با وجود مشکلات گوارشی، بیش از چهل و پنج روز را در سلول انفرادی گذرانده. این زندانی با وجود نیاز به مراقبت‌های پزشکی از مداوا و درمان محروم بوده است.

حقوق زن

جدال برسر انتصاب زنان در مشاغل مدیریتی در کشور ادامه دارد. ۱۳ آذر، یوسف طباطبایی نژاد، امام جمعه اصفهان، در انتقاد از وجود فرمانداران زن در کشوربه بیکاری شمار بالائی از مردان در کشور اشاره کرده، اصرار بر به کار گماشتن مدیران زن را نادرست خوانده، گفت درست نیست که مرد بیکار باشد و زن شاغل.

چند روز بعد از این گفته، حکم استاندار خوزستان در انتصاب هشت زن به عنوان بخشدار در این استان جنجال آفرین شد. خبرهای ضد و نقیض از تعلیق حکم انتصاب این افراد منتشر شده و کماکان معلوم نیست چه تعداد از آنان پست بخشداری را دریافت کرده‌اند.

حقوق بشر

۲۷ آذر، مجمع عمومی سازمان ملل متحد، ایران را به علت سرکوب فعالان سیاسی و اجتماعی و روزنامه‌نگاران و همچنین به علت افزایش استفاده از مجازات اعدام محکوم کرد. ایران پیشتر اعلام کرده بود که برای قطعنامه‌های حقوق بشری سازمان ملل ارزشی قائل نیست. این قطعنامه‌ها بار حقوقی ندارند و برای کشورها لازم‌الاجرا نیستند.

اعدام

۱۷ آذر، یک تبعه افغانستان به نام «داد محمد» در زندان مرکزی قزوین به دار آویخته شد. اتهام این فرد قتل عمد عنوان شده.

همان روز، سازمان عفو بین‌الملل طی بیانیه‌ای نسبت به تأیید حکم اعدام دو نوجوان خلافکار، سجاد سنجری و حمید احمدی، اعتراض کرد. دادگاه تجدید نظر به این نتیجه رسیده که این دو متهم هنگام ارتکاب به جرم به بلوغ فکری رسیده بودند. در ایران اعدام افراد زیر ۱۸ سال ممنوع است، اما دادگاه‌ها با نگهداری متهمان در زندان تا رسیدن به سن قانونی، آنان را پس از ۱۸ سالگی اعدام می‌کنند.

۲۵ آذر، یک زندانی در شهر کرمان به دار آویخته شد. اتهام این زندانی قتل مامور فرماندهی انتظامی شهر کهنوج اعلام شده.

۲۶ آذر، سازمان‌های بین‌المللی حقوق بشری از طرح پیشنهادی مجلس برای توقف اعدام متهمان به جرائم مرتبط با مواد مخدر استقبال کردند. بیش از دو سوم اعدام‌ها در ایران در ارتباط با این جرائم رخ می‌دهد.