کسری‌ها و ناترازی‌های بودجه ۱۴۰۳

اسکناس پول اقتصاد

در متن لایحه بودجه ۱۴۰۳ تصریح شده که کسری تراز عملیاتی بودجه سال آینده ۳۰۷ هزار میلیارد تومان است. کسری تراز عملیاتی حاصل تفاضل هزینه‌های (منهای اعتبارات عمرانی) از درآمدهای دولت (منهای درآمد نفت و فروش اموال و اوراق) است؛ این اما تنها کسری بودجه ۱۴۰۳ نیست.

مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی به دو کسری بزرگ دیگر بودجه سال آینده اشاره کرده است:

کسری بودجه عمومی، به معنی بیش برآوردی‌ها و عدم تحقق‌های احتمالی درآمدهای پیش‌بینی شده است. سرجمع این بیش برآوردی‌ در درآمدهای لایحه بودجه سال آینده بالغ بر ۲۷۲.۵ هزار میلیارد تومان برآورد شده است. بخشی از این بیش برآوردی از جمله در مورد درآمدهای حاصل از فروش نفت و فرآورده‌های نفتی بر کسری تراز عملیاتی موثر خواهند بود، چرا که قرار است فاصله هزینه‌ها و درآمدها که اصطلاحا تراز عملیاتی نامیده می‌شود، با اقلامی همچون درآمدهای نفتی و فروش اوراق دولتی پر شود.

بخش دیگری از برآوردهای مرکز پژوهش‌های مجلس، کسری اقلام فرابودجه‌ای است که در سال‌های اخیر به معضلی جدی برای بودجه‌ کل کشور بدل شده‌اند، این اعداد و ارقام از آنجا که در سرجمع اعداد و ارقام بودجه محاسبه نمی‌شوند، فرابودجه‌ای نامیده می‌شوند. به رغم آنکه اعداد و ارقام فرابودجه‌ای در سقف بودجه نیامده‌اند اما بار مالی آنها بر بودجه دولت همچنان سنگینی می‌کند و عدم تحقق یا اشتباهات در برآوردهای این اعداد و ارقام بر میزان کسری بودجه و ناترازی بودجه اثرگذار است.

۵۵۶ هزار میلیارد تومان، مجموع ارزش ارقامی است که در صورت عدم تحقق یا بیش‌برآوردی منابع عمومی بودجه و موارد فرابودجه‌‌ای، می‌توانند بر میزان ناترازی بودجه سال آینده موثر باشند و بر تعمیق کسری بودجه احتمالی در سال آینده بیافزایند.

این مقاله با همکاری ایران‌بودجه تهیه و منتشر شده است.