بهترین راه برای جلوگیری از دسترسی دیگران به اطلاعات و پروندهها، نابودسازی آنان است. نسخههای قدیمی پروندهها، نسخههای پشتیبانی که تاریخشان سپری شده، پروندههای موقتی و غیره، نمونههایی هستند از مواردی که میبایست به دقت نابود شوند.
اما نابودساختن پروندهها در دنیای مجازی کار سادهای نیست. دانش نرمافزاری گستردهای لازم نیست تا پروندههای حذف شده در یک رایانه را بازیابی کرد. در محیط اینترنت کار از این نیز سختتر است. در محیطهای آنلاین، تقریبا هیچ چیز نابود نمیشود. وقتی شما، ایمیلی را پاک میکنید یا عکسی را از صفحه فیسبوکتان حذف میکنید، آن پرونده دیگر برای شما (و احتمالا برای دیگر کاربرانی که به پروفایلتان دسترسی دارند) قابل دسترس نخواهد بود، اما اصل پرونده ممکن است حتی سالها پس از حذف شدن، در سرورهای شرکت ارائهدهنده ایمیل یا شبکه اجتماعی باقی بماند.
در دنیای اطلاعات، به این روش، حذف منطقی میگویند، یعنی بهجای اینکه پرونده به صورت فیزیکی نابود شود، تنها دسترسی افراد به آن از بین میرود، هرچند که پرونده دست نخورده باقی خواهد ماند. بیشتر سرویسدهندگان اینترنتی از این روش برای حذف استفاده میکنند. این مشابه آن است که به جای نابود کردن یک نامه، آن را در سطل آشغال بیاندازید. کسی که به زبالهها دسترسی داشته باشد میتواند اصل نامهتان را پیدا کند.
به همین دلیل، هیچچیزی که ممکن است در آینده برایتان مشکلساز شود را در اینترنت قرار ندهید، حتی اگر سطح دسترسی به آن را محدود تعریف کرده باشید.
نکته:
این ممکن است با سیاست نگهداری اطلاعات و دادههای حساس در ابرهای اینترنتی در تضاد به نظر برسد. موقع استفاده از چنین سرویسهایی باید در نظر داشته باشید که در صورت لو رفتن حساب کاربری، چه اطلاعاتی از شما یا دیگران نیز لو خواهد رفت و میبایست حد میتوان از بارگذاری آن اطلاعات جلوگیری کرد.
همانطور که اشاره شد، در سیستمهای الکترونیکی، حذف به صورت منطقی انجام میشود، یعنی فقط ایندکس مربوط به پرونده مورد نظر از فهرست ایندکسها حذف میگردد. در حالی که خود پرونده به صورت فیزیکی دست نخورده باقی خواهد ماند تا وقتیکه نرمافزار دیگری شروع به نوشتن در محل نگهداری پرونده در حافظه رایانه کند. همچون نوشتن با مداد، در دنیای رایانه نیز حتی بعد از پاک کردن و دوباره نوشتن هنوز اثر نوشته قبلی باقی میماند و قابل بازیافت است. علاوه بر این، معمولاً در رایانهتان پروندههایی وجود دارد که حاوی اطلاعات حساس هستند و احتمالا شما از وجودشان هیچ اطلاعی ندارید.
نکته:
پس به یاد داشته باشید که حذف فیزیکی پروندهها و اطلاعات تنها در رایانه شخصی و برخی حافظههای قابل حمل، جایی که شما همه دسترسیهای ممکن را دارید امکانپذیر است. هرچند ممکن است به آن سادگیها عملی نباشد؛ برای اینکار به نرمافزارهای خاصی نیاز دارید.
برای مثال، وقتی روی یک پرونده Word کار میکنید، ویندوز به صورت خودکار نسخههای پشتیبانی از آن پرونده تهیه میکند تا در مواقع ضروری بتواند آن را بازیابی کرده، کار شما را نجات دهد.
هر بار که پرونده را ذخیره میکنید، یک نسخه پشتیبان جدید تولید میشود. پس از مدتی، نسخههای بسیاری از پرونده در حال تکمیل شما در دیسک سخت (Hard disk) رایانه ذخیره شده، که با کمی تلاش و جستجو قابل بازیابی است. هرکدام از این نسخهها، درصدی از تکامل پروندهتان را در خود ذخیره دارد. بجز Word، دیگر نرمافزارهای Office، مرورگر فایرفاکس، ابزارهای ایمیل و دیگر نرمافزارها نیز ردپاهایی از این دست در رایانهتان به جا میگذارند. به علاوه، خود ویندوز هم، گاه گذرواژهها و نسخههایی از پروندهها، سابقه مرور وب و دیگر اطلاعات حساس از فعالیتهایتان را روی رایانه برجای میگذارد.
بیشتر بخوانید:
- نابودسازی اطلاعات حساس از وبسایت امنیت در یک جعبه (انگلیسی)
- چگونه اطلاعات را به شیوهای امن حذف کنیم (سامانههای گنو لینوکس)(انگلیسی)
- چگونه اطلاعات را به شیوهای امن حذف کنیم (سامانههای اپل)(انگلیسی).
- چگونه اطلاعات را به شیوهای امن حذف کنیم (سامانههای ویندوز)(انگلیسی).
- پاکسازی امن اطلاعات - بالاویزیون (فارسی)
دو ابزار کارآمد در این زمینه وجود دارد؛ Eraser و CCleaner. ابزار نخست، Eraser، به شما کمک میکند که یک پرونده خاص را از روی دیسک سخت یا حافظه یواسبی پاک کنید. همچنین، این ابزار به کاربر امکان میدهد تا همه پروندههایی را که بهطور ناخواسته روی دیسک یا حافظه وجود دارند پاک کرد. به این ترتیب میتوانید اطمینان حاصل کنید که جایی دور از چشمتان پروندهای با اطلاعات حساس مخفی نشده باشد.
مطالعه بیشتر:
- راهنمای نصب Eraser در ویندوز (انگلیسی).
- حذف اطلاعات به شیوه امن از حافظههای مغناطیسی و حالت جامد (انگلیسی).
ابزار به درد بخور دیگر در این زمینه، CCleaner نام دارد. در حالی که Eraser به شما کمک میکند پروندههای مورد نظر یا نسخههای مربوطه را هر وقت لازم شد پاک کنید، CCleaner وظیفه پاک کردن خودکار، پروندههای موقتی، نسخههای موقتی، سابقه مرور وب و دیگر فعالیتهای شما در رایانه که ممکن است اطلاعات حساسی در خود نگهداری کنند را بر عهده میگیرد. بدینترتیب، شما مجبور نخواهید بود، هربار پس از استفاده از اینترنت یا دیگر نرمافزارها، Eraser را اجرا کنید. ما ترکیب استفاده از این دو نرمافزار با هم را به شما پیشنهاد میکنیم.
بیشتر بخوانید:
- نصب CCleaner در سیستمعامل ویندوز - حذف پرونده به شیوه امن (انگلیسی).
- پاسخ به برخی پرسشهای متداول پیرامون CCleaner.
پاک کردن، حافظههای قابل حمل مانند سیدی، دیویدی و غیره از این هم پیچیدهتر است. بهترین راه، شاید نابودی کامل حافظه توسط قیچی یا وسیله مشابه باشد. ما به دلیل ملاحظات سلامت و محیط زیستی، سوزاندن را توصیه نمیکنیم.
اگر در زمینه، نابودی اطلاعات و یا نصب و استفاده از هر یک از ابزارهای معرفی شده پرسشی داشته باشید میتوانید آن را از طریق نشانی ایمیل: info at nabz-iran.com با ما در میان بگذارید.