چرا بر پایش ارائه خدمات تأکید می‌شود؟

برگرفته از «کتاب مرجع مسئولیت‌پذیری اجتماعی» (به زبان انگلیسی) از انتشارات بانک جهانی

اکنون باید دورنمای راه‌هایی که شهروند می‌تواند روند تصمیم‌گیری را پایش کرده، مقامات را به پاسخ‌گوئی تشویق کند برایتان روشن شده باشد. از این‌جا به بعد به طور مشخص بر پایش ارائه خدمات تمرکز می‌‌کنیم.

دلیل انتخاب این موضوع برای تمرکز مباحث درس بر روی آن این است که ارائه خدمات از سوی دولت، بر زندگی روزمره شهروندان اثرگذار بوده و متکی بر درک مستقیم و تجربه شهروندان در دریافت خدماتی نظیر آموزش و پرورش، درمان و مراقبت‌های بهداشتی است. تجربه و درکی که اثربخشی دولت را به خوبی ارزیابی می‌کند.

راه‌های مختلفی برای پایش ارائه خدمات وجود دارد که می‌توان آن‌ها را متناسب با مورد و شرایط کار تطبیق داد. در این دوره به دو راه‌برد مفید در این زمینه می‌پردازیم: کارت گزارش شهروندی و کارت امتیاز اجتماع. جدول زیر این دو این راه‌بردها را با هم مقایسه می‌کند.

کارت گزارش شهروندی کارت امتیاز اجتماع
پیمایشی است که بازخوردی کمّی (یعنی اعداد و داده قابل محاسبه) از پاسخ پرسش‌شوندگان درباره کیفیت، مقدار و کارآمدی خدمات مورد نظر ارائه می‌کند. کارت گزارش شهروندی روندی فراتر از جمع‌آوری صرف داده است بلکه با پوشش رسانه‌ای گسترده و برنامه‌های ترویجی که در پی می‌آورد وسیله‌ای قدرتمند برای درخواست پاسخ‌گویی به مردم است. ابزار کیفی (یعنی توضیحات و داده‌ای که قابل اندازه‌گیری نیست اما از طریق مشاهده قابل دست است) پایش است که در سطح محلی و توسط افراد اجتماع برای ارزیابی خدمات، پروژه‌ها و حتی پایش عمل‌کرد نهادهای دولتی کاربرد دارد. این روند از طریق جلسات رو در رو بین خدمات‌دهنده و شهروند امکان اظهار نظر مستقیم آنان را فراهم می‌‌کند. این ابزار وسیله توانمندسازی قدرتمندی نیز است.

گام‌های اصلی:

  • انتخاب سازمان/خدماتی که باید ارزیابی شود.
  • شناسائی جمعیت هدف پیمایش.
  • طراحی پرسشنامه.
  • اجرای پیمایش.
  • تجزیه و تحلیل داده و تنظیم گزارش.
  • انتشار یافته‌ها.
  • تکرار دوره‌ای پیمایش به منظور ادامه کار پایش.

گام‌های اصلی

  • انتخاب سازمان/خدماتی که باید ارزیابی شود.
  • جلسه اجتماع ۱: مستندسازی تخصیص منابع مرتبط با ارائه خدمات.
  • جلسه اجتماع ۲: تهیه کارت امتیاز کیفیت ارائه خدمات.
  • تسهیل‌گری دریافت نظرات خدمات‌دهنده.
  • تسهیل‌گری تعامل میان شهروندان و خدمات‌دهنده.