دوهفته نامه نبض، ۲۰ تیر ۱۳۹۳‎

این هفته با حقوق بشر در ایران

مسائل دانشگاه

۱۸ تیرماه، پانزدهمین سالگرد آغاز اعتراضات دانشجویی سال ۱۳۸۸ و سرکوب خشونت‌بار آن در ایران رغم خورد. پس از آن‌که دانشجویان دراعتراض به بسته‌شدن روزنامه اصلاح‌طلب «سلام» تظاهرات کردند، نیروهای بسیج، انصار حزب‌الله و نیروی انتظامی شبانه به خوابگاه دانشگاه‌ها در شهرهای مختلف حمله کردند. حمله و درگیری‌های موسوم به ۱۸ تیر که شش روز ادامه یافت، منجر به مرگ چندین تن از دانشجویان، جراحت بسیاری دیگر و بازداشت بیش از ۱۵۰۰ نفر شد. سرنوشت برخی بازداشتی‌ها هنوز نامعلوم است. مقامات جمهوری اسلامی کماکان اسرار می‌ورزند که دانشجویان خود مسئول خشونت‌ها بوده‌اند. اخیرا گزارشی از صداوسیما پخش شده که ایالات متحده را متهم به تحریک اعتراضات می‌کند. هفته گذشته، رهبر جمهوری اسلامی از رئسای دانشگاه‌ها خواست نگذارند دانشگاه‌ها به مرکز فعالیت‌های سیاسی بدل شوند.

رضا فرجی‌دانا، وزیر علوم دولت روحانی، تحت فشار فزاینده‌ای توسط محافظه‌کارانی است که خواهان استعفای اویند. ۱۵ تیر، گروه ۹۰۰ نفره‌ای از استادان دانشگاه‌ها از سراسر کشور حمایت خود را از فرجی‌دانا اعلام کردند. ۱۶ تیر، مجلس جلسه استیضاح وزیر علوم را یک ماه به تعویق انداخت. فرجی‌دانا بخشی از تلاش‌های روحانی برای آزادسازی محیط دانشگاه و فضای علمی کشور در کل را سازماندهی می‌کند. اقدامی که از سوی تندرویان با سوءظن و کارشکنی روبرو شده.

حقوق سیاسی

این هفته، وقتی رئیس انصار حزب‌الله اعلام کرد که این گروه گشت‌های موتوری خود را در خیابان‌های ایران از سر خواهد گرفت، این گروه شبهه نظامی طرفدار محافظه‌کاران رژیم، بار دیگر به صدر خبرها باز گشت. گشت‌های انصار در دوران ریاست‌جمهوری محود احمدی‌نژاد متوقف شده بود.

گروه ۱۰ نفره‌ای از مجلسیان طی نامه‌ای از وزیر دادگستری خواسته‌اند تا محمد خاتمی، رئیس‌جمهور اسبق را از پاره‌ای فعالیت‌ها شامل، خروج از کشور، منع کرده او را ممنوع‌التصویر و قلم کند.

هم‌زمان، دوچهره اصلی مخالف در انتخابات ۱۳۸۸، مهدی کروبی و میرحسین موسوی هنوز در حبس خانگی باقی مانده‌اند. علی مطهری، نماینده محافظه‌کار مجلس، که به‌طور علنی خواستار آزادی آنان است، مکالمه خود با رهبری برسر این موضوع را افشا کرده. به گفته مطهری، خامنه‌ای به او گفته: «جرم اینها بزرگ است و اگر امام(ره) بودند شدیدتر برخورد می‌کردند. اگر اینها محاکمه شوند حکمشان خیلی سنگین خواهد بود و قطعا شما راضی نخواهید بود. ما اکنون به اینها ملاطفت کرده‌ایم.» هرچند اظهار نظر خامنه‌ای تعجب کسی را بر نیانگیخت، اما این نخستین باری است که رسما نقش او در صدور دستور بازداشت خانگی مطرح می‌شود.

مهدی خزعلی، فعال سیاسی، که ۳۰ خرداد، پس از مصاحبه با مطبوعات پیرامون مرگ آیت‌الله مهدوی کنی بازداشت شده بود، ۸ تیرماه به دلیل حمله قلبی به بیمارستان منتقل شد. ۱۴ تیر، خزعلی در نامه‌ای به صادق لاریجانی، رئیس قوه قضائیه شرایط نگهداری زندانیان سیاسی در ایران (به‌خصوص مداوای پزشکی ارائه شده به آنان) را محکوم کرده، عهد کرد تا زمان آزادی به اعتصاب‌غذای خود ادامه دهد.

آزادی بیان

۱۷ تیر، مرضیه رسولی، خبرنگار، به دو سال حبس و ۵۰ ضربه شلاق محکوم شد. جرم او تبلیغ علیه نظام اعدام شده، جرمی که معمولا برای محکوم کردن منتقدان حکومت در ایران به آن استناد می‌شود. رسولی که برای تفسیرهای‌اش در زمینه‌های هنری و فرهنگی در روزنامه‌های اصلاح‌طلب شناخته شده است پیشتر نیز در دی‌ماه ۱۳۹۰ یک بار بازداشت شده بود.

حقوق کودک

بنابر آخرین آمار ارائه شده توسط سازمان ثبت احوال کشور، نزدیک به ۳۱٫۰۰۰ دختر زیر ۱۵ سال در ۹ ماهه نخست سال ۱۳۹۲ در ایران ازدواج کرده‌اند. این ارقام نشان می‌دهند که آمار ازدواج دختران زیر ۱۵ سال در ۸ سال گذشته سیر نزولی داشته.